پنجشنبه 6 ارديبهشت 1403En
سوالات متداول قانون جدید چک
****
41- در صورت مخدوش بودن برگه چک تکلیف چیست؟
پاسخ:
وفق ماده (3) قانون صدور چک، در صورت مخدوش بودن برگه چک، بانک باید از پرداخت وجه چک خودداری نموده و (حسب ماده 4)، در صورت درخواست دارنده، نسبت به صدور گواهی‌نامه عدم پرداخت (برگشت چک) اقدام نماید.
****
42- اثر سوء چک برگشتی موکل که وکیل آن را امضا کرده است در حساب های شخصی وکیل هم تسری می یابد؟
پاسخ:
با توجه به تبصره (2) ماده (5) مکرر قانون صدور چک، چنانچه شخصی به وکالت یا نمایندگی از شخص حقیقی یا حقوقی، اقدام به صدور چک نموده و منجر به برگشت شود، اصولاً اقدامات این ماده، علاوه بر صاحب حساب، نسبت به وکیل یا نماینده نیز اعمال می‌گردد. همچنین، وکیل یا نماینده مذکور، وفق تبصره (2) ماده (21) مکرر، از دریافت دسته چک، صدور چک جدید در سامانه صیاد و استفاده از چک موردی به هر صورت (اصالتاً و یا وکالتاً) ممنوع می‌باشد.
****
43- آیا انتقال دهنده چک نیز مانند صادرکننده چک در صورت برگشت چک مسئولیت دارد؟
پاسخ:
بله. با عنایت به ماده (20) قانون صدور چک، انتقال دهنده چک جزء متعهدین و مسئولین پرداخت چک می‌باشد.
****
44- برداشت نقدی با چک توسط دارنده حساب به چه صورت خواهد بود؟
پاسخ:
امکان برداشت نقدی، حداکثر تا 150 میلیون ریال مجاز می باشد؛ لیکن چنانچه مبلغ چک بیش از آن باشد، بایستی الباقی مبلغ، الزاماً به حساب شخص واریز شود.
****
45- اگر وکیل یا نماینده حقوقی دارای چک برگشتی باشد آیا می‌تواند به وکالت از شخص دیگر که فاقد چک برگشتی است اقدام به افتتاح حساب کند؟ 
پاسخ:
طبق ماده (5) مکرر قانون صدور چک، اقدامات و محرومیت‌های مندرج در این ماده (از جمله افتتاح حساب)، نسبت به صاحب حساب و صادرکننده چک برگشتی اعمال می‌شود. لکن، در قانون یادشده، ممنوعیت برای اشخاص دارای چک برگشتی، جهت افتتاح حساب (و نه دریافت دسته چک) به وکالت و به نام شخص دیگری (که فاقد سابقه چک برگشتی رفع سوءاثر نشده است) پیش‌بینی نشده و مورد اخیر، به لحاظ حقوقی و قانونی، بلامانع است.
****
46- انسداد چک توسط چه کسانی قابل انجام است؟ آیا انتقال دهندگان چک می توانند درخواست مسدودسازی چک را کنند؟
پاسخ:
بر اساس ماده (14) قانون صدور چک، انسداد چک، پس از صدور دستور عدم پرداخت توسط صادرکننده، ذی‌نفع یا قائم‌مقام قانونی آن‌ها، امکان‌پذیر است. به موجب تبصره (1) همین ماده، ذی‌نفع، شامل کسی که چک به نام او، صادر یا ظهرنویسی شده یا چک به او واگذار گردیده، می‌شود. بنابراین، انتقال دهندگان چک نیز در چارچوب ماده (14) می‌توانند نسبت به صدور دستور عدم پرداخت، برگشت چک و نیز درخواست انسداد حساب مربوط، اقدام نمایند.
****
47- زمانی که حساب صادرکننده چک برگشتی در یک بانک مسدود شود رفع مسدودی چگونه انجام می‌شود؟
پاسخ:
چنانچه موجودی حساب، بر اساس بند "ب" ماده (5) مکرر (به دلیل غیرقابل پرداخت بودن یا کسری مبلغ چک) مسدود گردد،  رفع انسداد، حسب دستور قضایی و یا رفع سوءاثر از چک، بر اساس تبصره (3) ماده (5) (روش‌های شش‌گاه رفع‌سوءاثر چک) قانون صدور چک به عمل خواهد آمد.
چنانچه حساب صادرکننده، در اجرای ماده (14) قانون صدور چک (صادرکننده یا ذینفع یا قائم مقام قانونی آنها با تصریح به اینکه چک مفقود یا سرقت یا جعل شده یا از طریق کلاهبرداری یا خیانت در امانت یا جرایم دیگری تحصیل شده می تواند کتبا دستور عدم پرداخت وجه چک را به بانک بدهد)، مسدود شده باشد، حسب تبصره‌های (1) و (2) ماده اخیرالذکر، در صورت انصراف دستور دهنده (دستور عدم پرداخت) یا تعیین تکلیف در مرجع قضایی و یا عدم تسلیم گواهی تقدیم شکایت در مرجع مرجع قضایی ظرف مدت یک‌هفته، به بانک، از حساب رفع مسدودی به عمل خواهد آمد.
****
48- آیا شخص دیگری غیر از ذینفع که مشخصات او در برگه چک ثبت شده می تواند چک را نقد کند؟ مثلا کسی که چک به نام وی منتقل شده است؟
پاسخ:
بله. براساس استعلام از سامانه صیاد، مالکیت شخص (ذینفع بودن) وی مشخص می‌شود و همان ملاک عمل خواهد بود. در واقع وصول چک توسط دارنده نهایی که چک در وجه او صادر یا به وی منتقل شده یا وکیل یا نماینده او به عمل می‌‌آید.
****
49- رعایت برگشت ۸۰ درصد برگه های چک به بانک برای دریافت دسته چک جدید شامل سازمان ها و مشتریان اعتباری که مصرف بالایی دارند نیز می شود؟
پاسخ:
بله. شامل تمام مشتریان است. به موجب بند 6‏‏-8 دستورالعمل موضوع ماده (6) اصلاحی قانون صدور چک، مصوب 25‏‏/9‏‏/99 شورای پول و اعتبار، اعطای دسته چک به "شخصی که کمتر از 5‏‏/4[هشتاد درصد] از مجموع تعداد برگه‌های آخرین دسته چک اعطایی به وی به بانک ارائه و یا در سامانه صیاد ثبت شده باشد"، ممنوع است.
نظر به اطلاق مقرره فوق، موضوع لزوم رعایت نصاب 80 درصد مذکور، شامل تمامی اشخاص (صرف‌نظر از اینکه اصولاً مصرف چک بالایی داشته باشند یا خیر) می‌شود.
****
50- آیا ثبت ۸۰ درصد چک ها در سامانه صیاد کفایت می کند یا ۸۰ درصد برگه چک ها باید به بانک بازگشته باشد؟
پاسخ:
کنترل 80 درصد برگ چک های طرح جدید از سوی بانک مرکزی به شرح ذیل صورت می پذیرد:
· مشتریان حقیقی: ثبت صدور چک توسط صادرکننده و تایید دریافت توسط ذینفع چک
· مشتریان حقوقی: ثبت صدور چک توسط صادر کننده
در مورد چک هایی که قبل از سال 1400 به مشتریان تخصیص یافته، بایستی 80 درصد چک ها به شعبه ارائه شده باشد.